Het is een avond in maart wanneer het BIN samenkomt in de kerk van Perk. Niet om te bidden, maar om te vernemen hoe de burgers hun buurt veiliger kunnen maken, niet alleen fysiek, maar ook digitaal.
Bij mij doet Perk alleen een belletje rinkelen uit de tijd waarin er nog geen buurtinformatienetwerken bestonden. Anders zou deze groep mensen beslist handig zijn geweest voor student Guy Govaerts, die in 1967 de boer op ging om voor de Vlaamse Volksverhalenbank getuigenissen uit de mondelinge geschiedenis op te tekenen.
‘Jullie zijn eigenlijk allemaal kleine cameraatjes’, zegt de politievertegenwoordigster na een uiteenzetting over de diefstalcijfers immers, ‘dus als jullie iets verdachts zien, bel dan 101.’ Zo’n vergaarbak van verdachte verschijnselen ware erg handig geweest toen Stefaan Top zijn studenten volkskunde op pad stuurde, bedenk ik stil. Maar wat zou de telefoonlijn roodgloeiend hebben gestaan bij al die voor waar vertelde verhalen over heksen, weerwolven, duivels, vrijmetselaars en andere bewoners van een ongrijpbare wereld die zowel angst als fascinatie opriep. Geef toe, een inbreker is er nu niks tegen.
Voor de aardigheid duik ik even in de Volksverhalenbank om te kijken wat voor fraais destijds zoal in Perk gebeurde. Govaerts ving er duidelijk geen bot. Want volgens dat oude darkweb van mondelinge vertelcultuur kwam in Perk iedere vrijdag een overleden man spoken. Zijn ziel vond geen rust omdat hij ooit tijdens zijn leven op een vrijdag vlees had gegeten. Daarom moest hij na zijn dood iedere vrijdag op een straathoek in een stuk vlees bijten, dat nooit opgegeten raakte. Een schrikbeeld symboliseerde die sage ongetwijfeld, om de levenden ervan te weerhouden de regels van de kerk te overtreden.
Bevrijd van duivels en spoken herbergt de kerk van Perk vanavond geen pastoor, maar een IT’er, stel je voor. Eentje die vooral niet wil preken, maar zijn publiek niettemin een set gedragsregels wil eigen maken. Want dat is wat ‘the human firewall’ voorstellen moet. Tot in den treure toe kan je immers controleren en beleren en alle duivelse gaten dichtplamuren met patches die nog krachtiger dan wijwater zijn. Als de mens zich daarbij in een moment van vleselijke of mentale zwakte tot een dwaze klik laat verleiden, loeren andere dieven om de hoek. Vanop zijn kruis aanschouwt Jezus de cybertips met lede ogen. Een carrière als influencer zou niet mis zijn geweest, moet Hij vast weleens hebben gedacht, maar dat was dan toch buiten al die hackers gerekend. Als ze de hele uitleg dus maar goed snappen, denkt Hij wellicht over zijn nieuwe apostelen van lokale veiligheid.
Want die moderne hacker mag dan wel geen duivel heten, de analogie met de oude modus operandi is onloochenbaar. Eén waarheid liep namelijk als een rode draad door alle duivelssagen heen: de duivel komt alleen bij wie hem op één of andere manier heeft uitgenodigd. Zoals het meisje dat de dans van die knappe heer in zwart kostuum gewillig aanvaardde, tot bleek dat haar danspartner een bokkenpoot had. Zodra de omstaanders dat in de gaten kregen en met spoed een priester ontboden, had de duivel het meisje al meegesleurd naar de hel.
Omdat de bokkenpoot van de hacker zich steeds moeilijker laat herkennen, kan je maar beter weten waarvoor je vandaag uitkijken moet. Een verkeerde klik is nog niet noodzakelijk een ramp, maar zelf vrijwillig je persoonlijke gegevens invoeren op een valse website is even gewaagd als de eigenwijze boer die vroeger in de herberg uitriep: ‘De duivel mag me halen als ik me vergis!’ Een zwartgeblakerd gat in de herbergmuur bleef achter nadat de boer voorgoed verdween. Honderd jaar later was het gat er nog steeds, want iedere keer wanneer men het had proberen dichten, vielen de bakstenen er de volgende dag weer uit.
De tijden zijn veranderd, en de vrijdagen daarmee ook. Eet dus gerust een biefstuk aan het einde van de werkweek als u daar echt zin in hebt. En drink er zelfs een Duvel bij als u nog een voorraad van vóór de hacking hebt. Maar klik niet op die verdachte link, want dan zou uw vrijdag weleens een Black Friday kunnen worden, waarop ù voor die demonische hacker het koopje bent.
Gaat nu alleen heen in cyberveiligheid. Amen.
